«Κληρονόμος πουλιών...» Ο Ελεγκτής

Πανελλήνιες 2009. «Ο ελεγκτής» του Σαχτούρη, το ποίημα που μας έλαχε στη Λογοτεχνία.

Στο ποίημα, ο ποιητής επηρεασμένος από το μίσος που έχει διχάσει το έθνος, προσπαθεί να υπενθυμίσει στους συνανθρώπους του τις αξίες που έχουν ξεχάσει αναφορικά με την αλληλοκατανόηση και βοήθεια, την αγάπη για τον άνθρωπο. Αναλαμβάνει, λοιπόν, το χρέος του, να κατευθύνει τους ανθρώπους, εφόσον ο ίδιος, στους πνευματικούς χώρους όπου κινείται, δεν μπορεί να αλλοιωθεί από τον αλληλοσπαραγμό που διαδραματίζεται γύρω του.

Ένας ποιητής μπορεί να βλέπει τα πράγματα καθαρότερα από τους υπόλοιπους πολίτες. Άλλωστε, είναι «κληρονόμος πουλιών» αφού μπορεί να κινείται απόλυτα ελεύθερος σ’ ένα κόσμο που βρίσκεται πάνω από τα συνήθη δεσμά της ανθρώπινης υπόστασης. Είναι χρέος του, επομένως, να επιχειρήσει την άνοδο προς τον ουρανό: να ελέγξει το φως των αστεριών ώστε να το καταστήσει και πάλι ορατό στους ανθρώπους, να τους δείξει το σωστό δρόμο, να αποκαταστήσει με αυτόν τον τρόπο την επικοινωνία των ανθρώπων με τον ουρανό, με τα ιδανικά και τις αρετές.

Δεν είναι από τους γνωστότερους ποιητές. Μεταπολεμικός και υπερρεαλιστής. Έντονα πολιτικοποιημένος, όπως οι περισσότεροι της μεταπολεμικής περιόδου, επηρεασμένοι από τα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα, την κατοχή, την αντίσταση, τον εμφύλιο. Τα ποιήματά του χαρακτηρίζονται από απαισιοδοξία και κατάθλιψη αλλά και μία νότα ρομαντισμού, αφού «πρέπει, έστω και με σπασμένα φτερά, να πετάμε».

Πόσο το αγάπησα... Πού να ήξερα πόσο επίκαιρο θα γινόταν σήμερα..... Όταν οι άνθρωποι ξεχνάμε, αν και δε ζούμε σε τόσο άσχημες εποχές, με προβλήματα περισσότερο εικονικά, που παρ' όλ' αυτά μας ταλανίζουν... Πού να ήξερε ο Σαχτούρης τι θα συμβαίνει στην κοινωνία σήμερα, για ποιο λόγο θα χρησιμοποιήσω το ποίημά του.

Μιας και θυμήθηκα τους πνευματικούς ανθρώπους και τους ποιητές, συνειρμικά ήρθε στο μυαλό η «Αλληγορία του Σπηλαίου» από την «Πολιτεία» του Πλάτωνα και ό,τι είχα γράψει παλιότερα σχετικά με αυτή (αξίζει να το διαβάσετε, πιστεύω) και το αιώνιο ερώτημά μου: πόσο εύκολα θα δεχτούμε οι άνθρωποι την έλευση των πνευματικών ανθρώπων οι οποίοι θα μας οδηγήσουν στην αλήθεια; Πόσο μπορούμε να τους εμπιστευτούμε αλλά και πόσο σίγουροι είμαστε για την προέλευσή τους;

Σε μία κοινωνία που μαστίζεται από δικομματισμούς και πολιτική προπαγάνδα, όχι μόνο «πεφωτισμένοι» ξεπροβάλλουν από κόμματα διατυμπανίζοντας ότι δεν έχουν συμμετάσχει ποτέ, αλλά είναι οι ίδιοι που διχάζουν και φιμώνουν τους υπόλοιπους, τοποθετώντας τους πάντα «αναγκαστικά» σε κάποια ομάδα συμφερόντων: ή με εμάς ή με τους άλλους. Είναι αυτοί που κρύβονται πίσω από το φαίνεσθαι και τη γραβάτα, που τους ανήκει το «όποιος διαφημίζει τον εαυτό του ως τέτοιο άρα είναι τέτοιος». Εκείνοι που εξυμνούν τον φασισμό (έστω και στα μάτια των άλλων, χωρίς οι ίδιοι να το κατανοούν) νομίζοντας πως θα σε τρομάξουν, πως θα πληγώσουν την ελευθερία σου, ακόμη κι αν πρόκειται για ελευθερία τύπου, για όσα σκέφτεσαι, για όσα γράφεις, για ό,τι είσαι. Εκείνοι που εξ' αιτίας τους ξεκινούν πόλεμοι ανάμεσα σε αδέρφια.

Ποιον πνευματικό άνθρωπο να πιστέψεις μετά; Ο Πλάτων αναφερόταν σε πολίτες που ποτέ δεν είδαν την αλήθεια, ενώ οι πνευματικοί άνθρωποι μιλούσαν και έγραφαν χάρη σε θεϊκό χάρισμα. Τώρα οι μορφωμένοι (και καθόλου πεπαιδευμένοι) κατακλύζουν τους ελεύθερους από παντού. Δεν είναι τυχαίος ο αποπροσανατολισμός των νέων αφού γαλουχήθηκαν με ανθρώπους που έζησαν εκείνες τις εποχές, τα ταραγμένα χρόνια, δηλαδή με τους κομματοποιημένους, κολλημένους, ομαδοποιημένους ή όπως αλλιώς. Δυστυχώς οι κληρονόμοι πουλιών ήταν και τότε, όπως είναι και τώρα, λίγοι. Από ελεγκτές (αστεριών και ουρανού) γέμισε ο τόπος. Απλώς δεν έχουν τον στόχο του ποιητή. Έχουν στόχο να αποπροσανατολίσουν και μόνο. Και ποιον πνευματικό άνθρωπο να εμπιστευτείς μετά;

Αν δεν είσαι με αυτούς λοιπόν, τότε είσαι με τους άλλους. Αν σχολιάζεις την επικαιρότητα με σχόλιο κατά του ΣΥΡΙΖΑ είσαι δεξιός. Αν σχολιάζεις κατά της ΝΔ είσαι Συριζαίος. Αν κατηγορείς τα δεινά της χώρας, μπορεί να έχεις δίκιο σε κάποια, τα λένε όλοι, εξάλλου, στην καθημερινότητά τους, αλλά μόνο που κατηγορείς είσαι ανθέλλην ή χρυσαυγίτης. Και τα λοιπά. Δεν υπάρχει μέση οδός. Δεν υπάρχει σκέψη για οτιδήποτε έξω από τον κόσμο τους. Δεν υπάρχει σωτηρία. Προσπαθούν απλώς να προπαγανδίσουν, να σπάσουν τα φτερά μας. Αλλά μέχρι εκεί φτάνει το μυαλό τους, δε μπορείς να τους κατηγορήσεις. Απλώς εγώ «πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω»!