Ισμαήλ Κανταρέ (Ismail Kadare): Οι συγγραφείς, η Λογοτεχνία και τα Καθεστώτα [Αποσπάσματα]

«Οι συγγραφείς ενός συγκεκριμένου βεληνεκούς έχουν πλήρη συνείδηση της θέσης τους και αυτή συνίσταται στο ότι δεν πρέπει να παίρνουν στα σοβαρά κανένα πολιτικό καθεστώς. Αυτή τελικά είναι η ευκαιρία σωτηρίας τους».

«Ο συγγραφέας οφείλει ειλικρίνεια στα ανθρώπινα όντα, ενώ με τα κτήνη όπως τα φίδια και οι κροκόδειλοι δεν έχει καμία υποχρέωση να είναι ειλικρινής».

«Αυτή είναι η κατάσταση που έχει να αντιμετωπίσει ο συγγραφέας. Δεν πρέπει να παίρνει στα σοβαρά το καθεστώς. Αλλά και όταν ο λαός έχει αρχίσει και διαστρέφεται από το καθεστώς, τότε ούτε κι αυτόν πρέπει να τον λαμβάνει σοβαρά υπόψη του».

«Ποια είναι η παρακαταθήκη που άφησε ο Δάντης μέσα από τη Θεία Κωμωδία για όλους τους συγγραφείς; «Eκείνος, μόνος να περπατά ανάμεσα στους νεκρούς». Αυτό είναι το μήνυμα για όλους τους συγγραφείς που βιώνουν μία δύσκολη πραγματικότητα». 

«H μοναξιά είναι ακόμα ένα χρέος που πρέπει να πληρώσει ο συγγραφέας. Πρόκειται όμως για μία μοναξιά ευτυχίας…»

«Aν μπορεί κανείς να γράψει, τότε είναι πάντα νικητής. H δικτατορία δεν έχει καμία εξουσία πάνω στον συγγραφέα. Γιατί όταν μιλάμε για τη δικτατορία και τη Λογοτεχνία δεν δέχομαι να προσδιορίζουμε τη Λογοτεχνία ως θύμα. Όταν βάζω τη μία απέναντι στην άλλη βλέπω δύο αγρίμια εξίσου φονικά. Και κάθε φορά το ένα επιτίθεται στο άλλο. Και ποτέ δεν γνωρίζουμε ποιο θα πεθάνει και ποιο θα επιζήσει σε αυτή τη μάχη. Ποιο θα νικήσει. Στο τέλος, είναι η Λογοτεχνία που νικάει τις περισσότερες φορές».

«O ρατσισμός είναι ένα φαινόμενο που ανακυκλώνεται μέσα στην Ιστορία. Και μόνο η λογοτεχνική γραφή μπορεί να το εξηγήσει αυτό και να το εξιλεώσει. Όχι οι πολιτικές αποφάσεις».

«Mία καθωσπρέπει απάντηση θα ήταν ότι τελικά γινόμαστε συγγραφείς. Ωστόσο, η υποκειμενική μου απάντηση είναι ότι γεννιόμαστε συγγραφείς».

Αποσπάσματα από συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα. 

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη

* Δημοσιεύθηκε στο έθνος της Κυριακής στις 4/2/2007